Eski NASA yöneticisi Jim Bridenstine, ABD Senatosu Ticaret Komitesi’nde yaptığı açıklamada, Çinli bir taykonotun Ay’a ilk adımını atıp bayrağını dikmesinden önce Amerikalı astronotların Ay’a geri dönmesinin “çok düşük bir ihtimal” olduğunu belirtti. Bridenstine, bu durumu, NASA’nın Ay’a dönüş için izlediği mimarinin, özellikle SpaceX’in Starship modelini insanlı iniş aracı olarak tercih etmesinin bir sonucu olarak değerlendiriyor.
Bridenstine, NASA’nın uzay araştırmalarındaki büyük projelerinden biri olan Space Launch System (SLS) ile ilgili eleştirilerin pek de önemli olmadığını ifade etti. Ona göre, SLS’nin başlangıçtaki maliyet sorunları ve bütçe aşımı geride kalmış durumdaydı. Ancak, astronotları Ay’a taşımak için tasarlanan Orion kapsülünü oldukça olumlu bir şekilde değerlendirdi ve “Orion kapsülü şu an kullanım için tamamen hazır, hem de her uçuşta yeniden kullanılabilir parçaların artmasıyla maliyetler giderek daha da düşüyor. Bu iki öğe şu an oldukça sağlam durumda” dedi.
Eleştirinin merkezinde Starship var
Fakat Bridenstine, Ay’a dönüş için NASA’nın seçtiği yapıyı, özellikle de SpaceX’in Starship’ini eleştiriyor. Starship’in Ay’a insanlı iniş için kullanılacak versiyonunun ciddi sorunlar taşıdığını belirtiyor.
Eski yönetici, bu modelin Ay’a ulaşması için Dünya’dan kaç kez yakıt ikmali yapılması gerektiği konusunda belirsizlikler olduğunu ve bu tür bir uzay görevinde yakıt ikmalinin bugüne kadar hiç test edilmediğini vurguladı. Ayrıca, Starship’in insanlı uçuş sertifikasyonunun hala başlamadığını, dolayısıyla bu aracın Ay’a güvenli iniş yapabilmesi için gerekli sertifikaların alınması sürecinin çok geride olduğunu söyledi.
Bridenstine, NASA’nın bu tasarım kararını eleştirirken, mürettebatın Ay yörüngesinde ne kadar süre bekleyebileceği veya astronotların, Orion kapsülüne geri dönmeden yedi gün boyunca Ay yüzeyinde kalmasının ne kadar uygun olacağı gibi sorunları da gündeme getiriyor. Bu belirsizliklerin, NASA’nın Ay’a dönüş planlarını ciddi şekilde riske attığını ifade etti.
Eski yönetici, NASA tarihindeki en büyük kararın, o dönemde bir yöneticinin olmadan alındığına dikkat çekti. Bu karar, devasa bir roket geliştirilmesi yönündeydi. Geçmişteki bazı büyük kararların da tartışılabileceğini ancak bu kararın, herhangi bir NASA yöneticisinin seçme şansı olsaydı, almayacağı türden bir karar olduğunu belirtti: “Bildiğim hiçbir NASA yöneticisi, böyle bir yapıyı seçmezdi. Bu bir hata ve çözülmesi gerekiyor.”
2021’de alınan bu karar, SpaceX’in yanı sıra Blue Origin ve Dynetics gibi diğer şirketlerin tekliflerine rağmen, maliyetleri azaltma düşüncesiyle SpaceX lehine verilmişti. Ancak, bu seçim Blue Origin tarafından usulsüzlük suçlamasıyla yargıya taşınmıştı.
